سلام به همراهان و هنردوستان سایت بانو تی وی.در این پست آموزشی می خواهیم در مورد روش انجام هنر معرق چوب و ابزار و وسایل آن صحبت کنیم.هنر معرق هم مانند بسیاری دیگر از هنرها بهتر است زیر نظر اساتید مجرب آموزش دیده شود و انجام آ به صورت خودآموزی با آزمون و خطای زیادی همراه است اما بهتر است در ابتدا و قبل از ورود به هر کلاسی مسائل ابتدایی این هنر را بدانید .این پست می تواند یک جزوه ی عالی برای انجام کار معرق کاری شما باشد پس حتما در ادامه ی این پست همراه ما باشید.

معرق کاری چیست؟

معرق کاری در واقع قرار دادن تکه های کوچک پارچه ، فلز ، چوب و یا کاشی در کنار هم است تا یک تصویر کلی ایجاد شود.در واقع در این هنر قطعات مسطح با استفاده از تکه های چوب ، فلز ، پارچه یا کاشی ایجاد می شود.

از معرق کاری برای ساخت میز ، تابلو یا قفسه و هرچیز مسطح دیگری استفاده می شود.

ابزار معرق کاری

بهتر است قبل از شروع آموزش ابزار مورد نیاز این هنر را بشناسید.ابزار در هر هنری شروع کار است و شناختن ابزار مختلف نصف مسیر یادگیری شماست .
نکات کاربردی درباره ی ابزار معرق کاری

از جمله ابزار معرق کاری برای شروع می توان موارد زیر را نام برد:

• اره مویی به همراه تیغه اره اضافی
• تیغ برش
• پیچ دستی یا همان پرس دستی ( تنگه)
• مچی
• مته دستی
• چسب کاغذی
• کمانگیر- کاربن
• چسب چوب
• تیزک
• چوب با ضخامت ۴میلیمتر الی ۱ سانتی متر یا تخته سه لا
• پپشکار
• میز کار
• چکش 100 گرمی
• گیره
• سنباده
• گاز انبر و کمی صابون خشک

خصوصیات یک اره ی خوب در معرق کاری

معرق چوب کاری بسیار ظریق است برای همین بهتر است از همان اول برای شروع از اره ی نو و تیز استفاده کنید و اره برای انجام این کار باید کاملا صاف و بدون هیچ پیچ و تابی باشد.
اره باید انعطاف پذیر باشد و هرگز از اره ها و تیغ های خشک استفاده نکنید.

ابزار پیشکار

• پیشکار یکی از ابزارهای معرق کاری است و در واقع یک شکاف برای قرار دادن چوب می باشد.
• چوب باید در این شکاف هفتی طوری قرار گیرد که تیغه در بین آن جای گیرد.
• کاربرد اصلی این وسیله بیشتر برای برش دادن تکه های خیلی کوچک چوب است.
• این وسیله را می توان بر روی میز کار محکم کرد.
• به این ترتیب که بایستی پیشکار را با گیره به میز مخصوص کار اتصال دهید.

توصیه مهم
از میزکار چوبی محکم و ثابت برای کار استفاده کنید به طوری که با برش و اره کردن میز تکان نخورد.

ارتفاع میز کار باید 80 سانتی متر و ارتفاع صندلی 50 سانتی متر باشد تا در هنگام کار راحتی بیشتری احساس شود.

اگر اولین بار است که از اره مویی استفاده می کنید بهتر است کمی با اره مویی تمرین کنید تا طرز کار با آن را فراگیرید.

شروع کار معرق کاری

برای شروع کارم عرق کاری باید یک طرح داشته باشید.افراد و هنرجویان مبتدی نمی توانند طرح ها را مستقیم روی چوب وارد کنند پس می توانند از کاربن برای انتقال طرح اولیه استفاده کنند.

انواع چوب در معرق کاری

• از چوب های بسیار متنوعی برای معرق کاری استفاده می کنند تا طیف رنگی متنوعی داشته باشند.
• برای رنگ سفید از چوب نوعی گردوی سفید، افرا، درخت عرعر و ون استفاده می شود.
• برای رنگ  سفید کمی مایل به زرد از چوب نارنج و لیمو استفاده می کنند.
• برای رنگ زرد از چوب شمشاد و صندل استفاده می کنند.
•  برای رنگ زرد مایل به سبز از چوب اقاقیا و سنجد استفاده می کنند.
• برای داشتن سبز زیتونی از چوب زیتون و سماق می توان استفاده کرد.
• باری قرمز عنابی از چوب آلبالو استفاده می کنند.
• چوب کیکوم، گلابی سفید، بادام رنگ کرم روشن نرمی دارد .
• برای طیف رنگی کرم تیره می توان از گلابی تیره و زالزالک استفاده کرد.
• برای رنگ صورتی از چوب انجیر، اکالیپتوس، چنار و گیلاس می توان استفاده کرد.
• صندل، راش، صنوبر طیف صورتی مایل به قهوه ای را دارند.
• برای ترکیب رنگی قهوه ای از بلوط، چوب خرمالو، ملچ، گردم، ساچ استفاده می شود.
• این ها نمونه هایی از چوب هایی است که در معرق چوب برای ایجاد رنگ طبیعی به کار می رود.

مصالح غیر چوبی در معرق کاری

• مصالح طبیعی مانند : عاج فیل ، استخوان و صدف
• مصالح مصنوعی مانند : صدف مصنوعی ، خاتم ، مس و برنج

انواع زمینه در معرق کاری چیست

همانطور که گفتیم معرق کاری قرار دادن تکه های چوبی کنار یکدیگر است اما این تکه های ریز در کنار هم به تنهایی استحکام لازم را ندارندو برای محکم کاری باید روی یک سطح قرار بگیرند .سطح و زمینه ی کار معرق کاری دو نوع است .یکی زمینه ی چوبی و دیگری زمینه ی رنگ.

معرق زمینه چوب

در معرق با زمینه ی چوب ، تک های چوب روی یک زمینه ی چوبی چسبانده و محکم کاری می شوند.
معرق زمینه رنگ (پلی استر): در این معرق ، تکه های چوب روی زمینه ی رنگی چسبانده می شود.
 معرق در هر زمینه ای که کار شود می تواند به صورت تزئینی و یا کاربردی به کار گرفته شود منبت را می توان برای نمای راه پله، درب، سطح میز، قاب پنجره، اجناس تزئینی مورد استفاده قرار داد.

نکته

هرچقدر چوب به کار رفته خشک تر باشد عمر کار بیشتر و بعدها احتمال ترک خوردگی در کار بسیار کمتر است .

برای داشتن یک هنر معرق کاری بسیار تمیز و باارزش بهتر است تکه های چوب بسیار ظریف و با ضخامت 2 تا 3 میلیمتر باشند.

انواع کاربرد معرق کاری چوب

•  صفحه میز
•  جام درب
•  پارکت، راه پله، سقف و غیره.
• مواد اولیه معرق
• مصالح چوبی
• اجرای کلی طرح معرق

مراحل کلی معرق کاری

برای درست کردن یک اثر معرق کاری در ابتدا طرح را روی یک کاغذ می کشند و روی یک تکه چوبی می چسبانند و سپس خطوط را با اره برش می دهند.

سپس تکه هایی که ایجاد شده را مانند شابلون در کنار هم می چینند و بر روی زیرکار میخ می کنند.
در این مرحله هنرمند رنگ هایی که برای این طرح احتیاج دارد را در میان چوب های رنگی انتخاب می کند و آن ها را به اندازه شابلون ها برش می دهد و جای آن ها بر روی سطح اصلی کار می چسباند.

برای جلوگیری از تاب برداشتن بوسیله میخ سایه کناره های چوب را به زمین نصب می کنند تا چسب آن خشک شود.

بعد از اینکه کار تکه چسبانی به پایان رسید دور زمینه ی کار را چسب کاغذی می زنند تا به شکل یک قالب در بیاید.سپس خمیر رزین را در درست کرده بر روی زمینه می ریزند و می گذارند تا خشک شود. بعد ازینکه رزین روی کار خشک شد بوسیله دستگاه پولیش روی سطح کار را سمباده زبر می زنند تا سطح کار صاف شود.

سپس سمباده نرم می زنند تا خط های را که سمباده زبر ایجاد کرده را از بین ببرند بعد از این مرحله پلی استر را درست کرده بوسیله کمپرسور آن را روی کار می پاشند و می گذارند تا خشک شود سپس بوسیله سمباده لرزان چربی های روی کار را از بین می برند و سپس بوسیله کاغذ سطح آن را خمیر پولیش قرمز و سفید می زنند بعد از این مرحله بوسیله پوست بره روی سطح کار را شیر پولیش می زنند تا کاملاً براق شود. بعد دور و پشت کار را بتونه کرده پس از خشک شدن رنگ فوری و تینر را مخلوط کرده و بوسیله کمپرسور روی آن می پاشند.

نوآوری در معرق کاری

به غیر از معرق کاری با چوب و کاشی امروزه از شیشه و چرم هم برای معرق کاری استفاده می کنند که هنرهای تازه ای هستند.

مثلا در معرق کاری شیشه ، ابتدا شیشه ها برش می خورند و در نهایت شیشه ها را رنگ می کنند و کنار هم می چسبانند تا یک طرح یک تکه ایجاد کنند.

در مرحله بعد کار را درون کوره می گذارند در این مرحله حرارت باعث به هم چسبیدن و یا به اصطلاح جوش خوردن شیشه ها به یکدیگر می شود. این هنر را یک هنر وارداتی می دانند که از اروپا و کشور هایی مانند ایتالیا و اسپانیا به ایران آمده است.

جایگاه معرق کاری در دکوراسیون داخلی

در دکوراسیون داخلی(Interior decoration)، معرق کاری اهمیت زیادی دارد. خلاقیت با دستان هنرمند معرق کار و استفاده از ابزارهایی ساده در نماسازی و تزیینات دکوراسیون داخل منازل به کار گرفته می شود.

لابی آپارتمان یکی از اماکن پرکاربرد هنر معرق در ساختمان های مسکونی است که جلوه بصری بسیار زیبایی نیز دارد.

معرق هنری است که ریشه در تاریخ این مرز و بوم دارد و توانسته در معماری مدرن و طراحی داخلی نیز هماهنگ با هنر معاصر پیشرفت کند. خوشبختانه امکان آموزش و فراگیری این هنر ظریف وجود داشته و می توان با گذراندن دوره های آموزشی وارد این حرفه شد.